Due grandi uomini

Omnes patricios plebeiosque nobilissimarum familiarum Marcus Porcius Cato anteibat, vir tanti animi ingeniique, ut ab omnibus rerum scriptoribus summis laudibus efferatur. Nulla ei ars neque privatae neque publicae rei defuit; urbanrarum rusticarumque rerum peritissimum se praebuit: in bello fortissimus, multisque insignibus pugnis clarissimus, in pace prudentissimus fuit; si causa oranda erat, eloquentissimus. Alexander Severus, cum Mamaea mater fuit, a prima pueritia optimis artibus imbutus, tam civilibus quam militaribus, ne unum quidem diem transire passus est, quo non se ad litteras et ad militiam quam diligentissime exerceret. Tantae moderationis fuit ut omnibus se blandissimum adfabilemque praeberet. Cum ei mater nimiam civilitatem obiceretdiceretque: «Molliorem tibi potestatem fecisti», ille respondit: «sed securiorem atque diuturniorem». Putabat enim quo mitior esset principis dominatus, eo faciliorem et diuturniorem fore.

Ad Limina (2) – Pag.145

Marco Porcio Catone, uomo di grande animo e ingegno, precedeva tutti i patrizi e i plebei delle più nobili famiglie da essere celebrato con somme lodi da tutti gli storici. Non gli mancò alcuna conoscenza né in ambito pubblico che privato; si mostrò molto esperto di faccende civili e agresti: fortissimo in guerra e celeberrimo in molti e insigni combattimenti, in pace fu molto prudente; eloquentissimo, se c’era una causa da perorare. Alessandro Severo, educato sin dall’infanzia nelle ottime arti, sia civili che militari, non lasciò passare un giorno in cui non si applicò alle lettere e alla vita militare con quanta più cura poteva. Fu di così tanta moderazione che si mostrava a tutti cordiale e generoso. Poiché la madre gli rinfacciava l’eccessiva affabilità e diceva: “Hai reso il tuo potere più debole per l’eccessiva affabilità”, egli rispose: “Ma più sicuro e duraturo. Preferisco infatti sembrare più mite che superbo”. Riteneva infatti che quanto più il potere del principe fosse mite, tanto più sarebbe stato facile e duraturo.