Furio Camillo

Virum strenuum et peritum imperatorem, Marcum Furium Camillum Romani dictatorem elegerunt, ut eum in Veientes mitterent. Primum is hostes proelio vicit, deinde etiam urbem Veios, diutina obsidione, cepit. Veientes vero non pugna sed insidiis dictator vicit. Nam, quoniam nec inedia nec belli labores Veientium animos flectebant, denique ad calliditatem Camillus descendit. Dictatoris imperio, milites Romani cuniculum foderunt sub urbis moenibus. Per eum Romani Veios intraverunt et brevi tempore defensores superaverunt. Itaque Camillus finem posuit decennali bello et milites eius Veiis magnam praedam fecerunt. Camillum post hanc victoriam patres iterum dictatorem nominaverunt, ut in Faliscos bellum gereret et sua virtute eos ad deditionem cogeret. Sed, cum dictator Romam venit, Lucius Apuleius tribunus plebis eum accusavit propter praedam Veientanam. Tum Camillus iratus Urbem reliquit et Ardeae exsulavit. Sed Galli Romam petiverunt (= assalirono) Camillusque, immemor suorum civium invidiae, magnas copias Ardeatium collegit et novum exercitum (=esercito, acc. m. sing., a decl.) in Gallos duxit. Romani Gallos prima pugna profligaverunt et hostes terga verterunt. Iterum extra Urbem dictator eos oppugnavit et devicit. Itaque Camillus “Romulus ac parens patriae conditorque alter Urbis” fuit.

I Romani nominarono dittatore Marco Furio Camillo, uomo valoroso ed abile generale, per mandarlo contro i Veienti. Dapprima egli sconfisse i nemici in battaglia, poi conquistò anche la città di Veio, con un lungo assedio. Ma il dittatore sconfisse i Veienti non con la battaglia, ma con un tranello. Infatti, poiché né la fame né le fatiche di guerra piegavano gli animi dei Veienti, alla fine Camillo ricorse all’astuzia. Per ordine del dittatore, i soldati Romani scavarono una galleria sotto le mura della città. Attraverso quella i Romani entrarono a Veio e in poco tempo sconfissero i difensori. E così Camillo pose fine ad una guerra decennale e i suoi soldati fecero un grande bottino a Veio. I senatori dopo questa vittoria nominarono per la seconda volta Camillo dittatore, affinché facesse guerra contro i Falisci e li costringesse alla resa con il suo valore. Ma, quando il dittatore si recò a Roma, il tribuno della plebe Lucio Apuleio lo accusò per il bottino di Veio. Allora Camillo, adirato, lasciò Roma e visse in esilio ad Ardea. Ma i Galli assalirono Roma e Camillo, immemore dell’ostilità dei suoi concittadini, radunò grande armate di Ardeati e condusse il nuovo esercito contro i Galli. I Romani con una prima battaglia sbaragliarono i Galli e i nemici fuggirono. Il dittatore li attaccò fuori da Roma e li sconfisse. Pertanto Camillo fu “Romolo e padre della patria e secondo fondatore di Roma”.