La morte di Annibale

Legati Prusiae Romam veniebant et, cum in Quinctii Flaminini villa cenabant, de Hannibale mentionem faciebant; a ministris Asiaticis, Romanorum hospitibus, Hannibal vivus in Prusiae regno indicabatur. Flamininus in Bithyniam legatos mittebat Hannibalis traditionis causa, quod dux Africanus asper inimicus Romanis erat et multorum facinorum causa. Prusia ad traditionem promptus erat, sed inimicum Romanis ipse (“personalmente”) non dabat, quoniam ius hospitii sacrum putabat. Hannibal in castro regionis semper vivebat, quod (“che” soggetto riferito a castro) duci Africano a Prusia concedebatur; castro erant firmi muri et multae ianuae paratae ad ducis fugam, si inimici locum cingebant. Cum legati Romani ad castrum veniunt et locum militum multitudine circumdant, puer ab ianua multos armatos videt et Hannibali notitiam dicit. Quod cunctae ianuae a militibus Romanis occupantur et fugae ne parva quidem facultas est, Hannibal exitium statuit et, memor pristinarum virtutum, virus sumit. Sic non solum vir strenuus, dux peritus, miles patriae fidus, multorum proeliorum victor et Romanorum ferus inimicus, sed etiam homo Graeco sermone doctus et librorum auctor vitam extremo nobilitatis testimonio deponit. Hannibalis gesta et nomen multi memoriae tradunt.

Ad Litteram – Pag.85 n.14

I luogotenenti di Prusia giungevano a Roma e, mentre cenavano nella villa di Quinzio Flaminio, facevano menzione di Annibale; dai funzionari Asiatici, ospiti dei Romani, Annibale era indicato vivo nel regno di Prusia. Flaminio mandava luogotenenti in Bitinia per la consegna di Annibale, poiché il comandante Africano era un violento nemico dei Romani e causa di molte scelleratezze. Prusia era pronto per la consegna, ma non dava egli stesso il nemico ai Romani, poiché riteneva sacro il diritto dell’ospitalità. Annibale stava sempre in una fortezza della regione, che era concessa al comandante Africano da Prusia; la fortezza aveva mura solide e molte porte pronte alla fuga del comandante, se i nemici circondavano il luogo. Quando i luogotenenti Romani giungono presso la fortezza e circondano il luogo con un gran numero di soldati, un giovane schiavo vede dalla porta molti soldati e dà la notizia ad Annibale. Poiché tutte le porte sono occupate dai Romani e non vi è neppure una piccola possibilità di fuga, Annibale decise la morte e, memore delle antiche virtù, prese del veleno. Così, con un ultima testimonianza di fierezza, depone la vita non solo un uomo coraggioso, comandante esperto, soldato fedele alla patria, vincitore di molti combattimenti e fiero nemico dei Romani, ma anche un uomo esperto di lingua Greca e autore di libri. Molti ricordano le imprese e il nome di Annibale.