L’imperatore Traiano

Successit Nervae Ulpius Crinitus Traianus, natus Italicae in Hispania. Traiani familia antiqua erat, sed parum clara: nam pater primum consul fuit. Imperator autem apud Agrippinam in Galliis fuit. Traianus omnibus principibus merito anteponitur, inusitatae civilitatis et fortitudinis. Post Augustum Romanum imperium tantum defensum erat: Traianus autem imperii fines longe lateque diffudit. Urbes trans Rhenum in Germania reparavit. Daciam subegit, et provinciam trans Danubium fecit in his agris, quos nunc barbari habent. Militiae gloriam tamen civilitate et moderatione superavit. Romae et per provincias amicos salutabat aegrotos vel convivia cum amicis indiscreta vicissim habebat. Saepe in amicorum vehiculis sedebat. Nullum senatorem laesit, numquam fiscum inique auxit. Magnanimus in cunctos, publice privatimque ditavit multos et viros probos honoribus auxit. Per orbem terrarum aedificavit multa, immunitates civitatibus tribuit.

Grammatica Picta (1) – Pag.166 n.15

A Nerva succedette Ulpio Crinito Traiano, nato a Italica, in Spagna. La famiglia di Traiano era antica, ma poco celebre: per la prima volta, infatti, fu console suo padre. Dunque, egli divenne imperatore presso Agrippina, nelle Gallie. Traiano, di inconsueta mitezza e forza d’animo, viene giustamente considerato superiore a tutti gli imperatori. Dopo Augusto, l’Impero dei Romani era stato solamente difeso: Traiano, invece, ampliò in lungo e in largo il territorio dell’Impero. In Germania recuperò le città al di là del Reno. Sottomise la Dacia e, al di là del Danubio, costituì una provincia in quelle terre che ora controllano i barbari. Quanto a cortesia e a moderazione, tuttavia, superò la gloria militare. A Roma, e attraverso le province, visitava gli amici ammalati oppure teneva, a sua volta, informali banchetti con gli amici. Sedeva spesso nelle carrozze degli amici. Non danneggiò alcun senatore, non accrebbe mai l’Erario in maniera iniqua. Generoso nei confronti di tutti, arricchì molti sia titolo pubblico che a titolo privato, e innalzò con dei riconoscimenti gli uomini onesti. Realizzò molte costruzioni per il mondo, offrì alle città l’esenzione dai tributi.