Una grande e misteriosa civiltà

Praeter (prep. + acc., = Oltre a) Latinos, antiquitus (avv.) multi populi Italiam incolebant, ut (= come) Galli, Veneti, Umbri, Apuli, sed praecipua Etruscorum fama existimatur. Etrusci laeti vivebant et terras occupabant inter Appenninum et Tyrrhenas oras: hic (avv.) enim humus fecunda est copiam-que gignit frumenti, olei, vini; Ilva autem (= poi), Tyrrheni insula, fortunata putatur, quia (= poiché)opulentas ferri fodinas possidet. Etruscorum populus terrae divitias commerciis augebat. Splendida putamus multa Etruriae oppida, inter quae (= tra le quali) eminebant Faesulae, Pisae, Volaterrae, Perusia, Clusium, Tarquinii et Veii. Etruscorum lingua etiam nunc obscura iudicatur, quia (= poiché) nondum explicatur: nam litteras cognoscimus, sed verba parum (avv.) intellegimus. Etiam hodie multi visitant monumenta quae (= che) vitam antiquae Etruriae illustrant. Mirae sunt picturae sepulcrorum Clusii et Tarquiniorum et totam Etruscorum vitam exhibent: convivia, ludos, spectacula, dis sacrificia.

Oltre ai Latini, anticamente molti popoli abitavano l’Italia, come i Galli, i Veneti, gli Umbri, gli Apuli, ma è ritenuta particolare la fama degli Etruschi. Gli Etruschi vivevano lieti e occupavano i territori tra l’Appennino e le coste del Tirreno: qui infatti la terra è fertile e produce abbondanza di grano, olio, vino; l’Elba poi, isola del Tirreno, è ritenuta fortunata, poiché possiede ricche miniere di ferro. Il popolo degli Etruschi accresceva la ricchezza della terra con i commerci. Riteniamo splendide molte città dell’Etruria, tra le quali spiccava Fiesole, Pisa, Volterra, Perugia, Chiusi, Tarquinia e Veio. La lingua degli Etruschi anche oggi è reputata oscura, poiché non è ancora interpretata: infatti conosciamo le lettere, ma capiamo poco le parole. Anche oggi molti visitano i monumenti che spiegano la vita dell’antica Etruria. Straordinari sono i dipinti delle tombe di Chiusi e Tarquinia e mostrano tutta la vita degli Etruschi: banchetti, giochi, spettacoli, sacrifici agli dèi.