Un’esortazione di Cicerone alla guerra contro Antonio

Dentur a senatu haec mandata legatis: D. Brutum militesque adeant et statim contra Antonium arma capiant. Habet aliquid atrocitatis hoc civile bellum; utinam nihil habeat morae! Nam plerisque in rebus tarditas et procrastinatio odiosa est et hoc bellum indiget celeritatis. Iam languidiores M. Antonii non solum audaciam et scelus, sed etiam insolentiam superbiamque perspeximus. Utinam L. Valeret, Servius Sulpocius viveret! Dolenter hoc dico: deserti, deserti sumus, patres conscripti, a principibus. Properent ergo legati, vos saga parate. Ad praesidia accedant consules summa prudentia, virtute, concordia. Sint sane ingentes adversariorum copiae, his auctoribus et ducibus, profecto liberi erimus brevi tempore. Iucundiorem autem libertatem faciat servitutis recordatio.

Ad Limina (2) – Pag.205 n.7

Il senato dia questo incarico ai legati: raggiungano D. Bruto e i soldati e subito prendano le armi contro Antonio. Questa guerra civile ha una certa atrocità : speriamo che non si indugi! Infatti nella maggior parte dei casi la lentezza e il procrastinare sono odiosi e questo conflitto ha bisogno d’esser condotto con rapidità. Già restandocene inerti abbiamo visto non solo l’audacia scellerata di M. Antonio, ma anche la sua superbia e insolenza. Magari L. Cesare stesse bene, Servio Sulpicio fosse vivo! Questo dico, sono dolenti: siamo abbandonati, abbandonati, padri coscritti, dai più autorevoli. Adunque s’affrettino i legati, voi preparatevi alla guerra. I consoli si accostino ai presidi con somma prudenza, valore e concordia. Siano pure ingenti le forze nemiche, sotto la loro guida ed iniziativa saremo indubbiamente liberi in breve. Il ricordo della schiavitù renderà più amabile la libertà