Grandezza di Epaminonda

Epaminondas uxorem numquam duxit et cum reprehenderetur, quod liberos non relinqueret, a Pelopida, qui filium habebat infamem maleque eum patriae consulere dicebat: «Vide – inquit – ne tu peius consulas, qui talem ex te natum relicturus sis. Neque vero stirps mihi potest deesse; namque ex me natam relinquo victoriam Leuctricam, quae non modo mihi superstes, sed etiam immortalis sit necesse est». Quo tempore duce Pelopida, exules Thebas occuparunt et praesidium Lacedaemoniorum ex arce expulerunt, Epaminondas, quamdiu facta est caedes civium, domo se tenuit, quod neque malos defendere volebat, neque impugnare, ne manus suas suorum sanguine cruentaret, cum omnem civilem victoriam funestam putaret. Idem, postquam Thebani cum Lacedaemoniis pugnare coeperunt, in primis stetit. Huius de virtutibus vitaque satis erit dictum, si hoc unum adiunxero: Thebas et ante Epaminondam et post eius obitum perpetuo paruisse alieno imperio, eas autem, quamdiu ille praefuerut rei publicae, caput fuisse totius Graeciae.

Ad Limina (2) – Pag.224

Epaminonda non si sposò mai e, essendo criticato, per il fatto che non lasciava figli, da Pelopida, che aveva un figlio disonorevole e diceva che lui curava male la patria, disse: “Vedi che curi peggio (la patria) tu, che lascerai uno tale nato da te. Né in verità a me può mancare la discendenza; infatti lascio la vittoria di Leuttri originata da me, la quale è inevitabile che sia non solo superstite a me, ma anche immortale”. Nel tempo in cui, sotto la guida di Pelopida, gli esuli occuparono Tebe e cacciarono il presidio di spartani dalla rocca, Epaminonda, finché fu attuata una strage di cittadini, restò a casa, poiché non voleva né difendere i malvagi, nè combattere, per non sporcare le proprie mani col sangue dei suoi, ritenendo ogni vittoria civile funesta. Lui medesimo, dopodiché i tebani cominciarono a combattere con gli spartani, si alzò per primo. A sufficienza si sarà parlato delle virtù e della vita di costui, se avrò aggiunto questa sola cosa: Tebe sia prima di Epaminonda sia dopo la sua morte per sempre obbedì ad un’autorità straniera, ma essa, finché lui rimase a capo dello Stato, fu capitale di tutta la Grecia.