Imperturbabilità del saggio

Faciles etiam nos facere debemus, ne nimis destinatis rebus indulgeamus, transeamusque in ea in quae nos casus deduxerit, nec mutationem aut consilii aut status pertimescamus, dummodo nos levitas, inimicissimum quieti vitium, non excipiat. Nam et pertinacia necesse est anxia et misera sit, cui fortuna saepe aliquid extorquet, et levitas multo gravior, nusquam se continens. Utrumque infestum est tranquillitati, et nihil mutare posse et nihil pati. Utique animus ab omnibus externis in se revocandus est: sibi confidat, se gaudeat, sua suspiciat, recedat quantum potest ab alienis, et se sibi applicet; damna non sentiat, etiam adversa benigne interpretetur. Nuntiato naufragio, Zenon noster, cum omnia sua audiret submersa: “Iubet, inquit, me fortuna expeditius philosophari.” Minabatur Theodoro philosopho tyrannus mortem, et quidem insepultam: “Habes, inquit, cur tibi placeas, hemina sanguinis in tua potestate est; nam quod ad sepulturam pertinet, o te ineptum, si putas mea interesse supra terram an infra putrescam.”

Esperienze di traduzione – Pag.99 n.6 – Seneca

Noi dobbiamo diventare disponibili, non indulgere troppo nelle cose programmate, e passare oltre quelle che il caso ci ha dato, e a non temere oltremodo il cambiamento di giudizio o di condizione, purché non ci prenda a la leggerezza, male ostilissimo alla quiete. Infatti è inevitabile che la perseveranza provochi dubbi e miseria, a colui il quale la fortuna spesso toglie qualcosa, ed è molto più grave la leggerezza che non si trattiene. Entrambe le cose sono nocive per la serenità: non poter mutare niente e non sopportare niente. L’animo deve deve essere richiamato in sé da tutte le cose esterne: magari confidasse in se stesso, fosse felice, si contemplasse, si allontanasse quanto può dall’esterno e si rivolgesse in se, magari non sentisse le cose svantaggiose e anche interpretasse le avversità in modo benigno. Annunciato il naufragio, il nostro Zenone, dopo aver saputo che tutti i suoi beni erano stati sommersi, disse ‘La fortuna mi ordina di dedicarmi molto alla filosofia’. Un tiranno minacciava di morte, sicuramente senza sepoltura, il filosofo Teodoro: “Fa come desideri” disse “è in tuo potere mezzo litro di sangue; infatti, povero te, se credi che per ciò che riguarda la sepoltura mi interessi marcire sopra o sotto terra”.