Marco Furio Camillo, l’uomo della Provvidenza

In Veientes missus est M. Furius Camillus, postquam dictator electus est. Primum (avv.) hostes asperrimo proelio vicit, deinde etiam eorum urbem cepit non in pugna sed dolo. Nam, dictatoris iussu, milites Romani sub urbis moenibus cuniculum foderunt, per quod (“attraverso il quale”) Romani Veios intraverunt et brevi tempore moenium defensores superaverunt. Itaque Camillus finem posuit decennali bello et Romam magna praeda locupletavit. Post victoriam in Veientes Camillus in Faliscos quoque bellum gessit et sua virtute Faliscam, non minus nobilem civitatem, ad deditionem coegit. Sed, cum dictator Romam cum exercitu venit, a L. Apuleio, tribuno plebis, accusatus est quod – ut milites dicebant – Veientanam praedam iniuste dividerat («aveva diviso»). Tum Camillus, irae plenus, Urbem reliquit et rus, apud Ardeam, secessit, sed, cum Galli Romam oppugnaverunt, Camillus, immemor suorum civium invidiae, magnum manipulum Ardeatium collegit et novas copias in Gallos duxit. Galli, quoniam inopinato adventu Camilli territi sunt, fugerunt. Is iterum extra Urbem hostes oppugnavit et devicit. Itaque Camillus appellatus est “Romulus ac parens patriae et alter conditor Urbis”.

Verba Manent – Pag.97 n.13 – Eutropio

Contro i Veienti fu mandato Marco Furio Camillo, dopo che fu eletto dittatore. Dapprima sconfisse i nemici con una durissima battaglia, poi conquistò anche la loro città non in battaglia, ma con l’inganno. Infatti, per ordine del dittatore, i soldati Romani sotto le mura della città scavarono una galleria, attraverso la quale i Romani entrarono a Veio e in poco tempo superarono i difensori delle mura. Pertanto Camillo pose fine alla guerra decennale e arricchì Roma con un grande bottino. Dopo la vittoria sui Veienti Camillo fece guerra anche contro i Falisci e grazie al suo valore costrinse alla resa Falerii, città non meno nobile. Ma, quando il dittatore giunse a Roma con l’esercito, fu accusato da Lucio Apuleio, tribuno della plebe, perché – come dicevano i soldati – aveva diviso ingiustamente il bottino. Allora Camillo, pieno d’ira, lasciò Roma e si ritirò in campagna, presso Ardea, ma, quando i Galli presero d’assedio Roma, Camillo, immemore dell’avversione dei suoi concittadini, radunò un grande manipolo di Ardeati e condusse le nuove armate contro i Galli. I Galli, poiché furono spaventati dall’improvviso arrivo di Camillo, fuggirono. Egli attaccò nuovamente i nemici fuori da Roma e li sconfisse. Pertanto Camillo fu chiamato “Romolo, padre della patria e secondo fondatore di Roma”.