Il senato romano

Romulus, postquam urbem condidit, centum ex senioribus civibus legit, quos
senatores appellavit propter senectutem. Senatorum consilio auxilioque regnavit atque omnia egit. Senatorum numerus propeidem fuit sub aliis regibus Romanis, sed post reges exactos cum res publica instituta est, senatorum numerus auctus est, quod viri qui summos magistratus, id est quaesturam, aedilitatem, plebis, tribunatum, praeturam, censuram et consulatum, gesserant iure senatores fiebant. Senatores etiam patres appellabantur, quia et in secundis et in adversis rebus rei publicae tutores ac defensores putabantur. Antiquis temporibus senatus tantum ex patriciis constabat, sed, postquam magistratus, qui aditum ad senatum dabant, etiam plebi patuerunt, plebei quoque senatores facti sunt. Senatus de rei publicae rationibus, de bello, de pace, de foederibus et de multis aliis rebus deliberabat; de legibus agebat, consila magistratibus dabat, provinciarum praefectos eligebat et in rei publicae discrimine dictatorem nominabat. Cum Roma in magno periculo fuit, servata est non solum civium constantia, sociorum fide et exercituum virtute sed etiam auctoritate atque prudentia senatus.

Romolo dopo che fondò Roma,scelse cento fra i più anziani cittadini ,che chiamò senatori per la vecchiaia. Regnò con il consiglio e l’aiuto del senato e condusse ogni cosa. Il numero dei senatori fu quasi identico sotto gli altri re romani, ma dopo la cacciata dei re, quando fu istituita la repubblica il numero dei senatori fu aumentato, perché gli uomini che avevano portato la carica più alta, cioè questura, edilità, ufficio della plebe, pretura, censura, e consolato, diventavano giustamente senatori. I senatori erano chiamati anche padri perché sia nella prosperità sia nelle avversità erano considerati custodi e difensori della repubblica . Nei tempi antichi il senato era formato soltanto da patrizi;ma dopo che i magistrati ,che davano ingresso al senato, furono anche alla plebe; i plebei divennero anche senatori. Il senato deliberava il bilancio della repubblica, la guerra, la pace, i trattati e molte altre cose; discuteva le leggi, dava consigli alle magistrature, sceglieva i prefetti delle province eleggeva un dittatore nelle crisi della repubblica. Quando Roma fu in un grande pericolo, fu salvata non solo dalla costanza dei cittadini, fedeli dei soci e virtù dell’esercito, ma anche dall’autorità a dalla prudenza del senato.