Il tiranno Dionigi e la vecchietta

Syracusis anicula deos cotidie obsecrabat ut Dionysius, crudelissimus («assai crudele») tyrannus urbis, incolumis semper esset diuque viveret. Dionysius, re nova cognita, aniculam in regiam adduci iussit precumque causam requisivit. Ea admodum libere respondit: «Olim in hac urbe imperabat tyrannus crudelis, post eius necem tyrannus ferocior eo («più crudele di lui») Syracusarum arcem occupavit, et ideo vehementer timebam ne eius dominatus longus esset. Sed postea habuimus te, qui es omnium tyrannorum saevissimus et violentissimus («il più crudele e il più violento»). Ita vitam meam pro salute tua devovi, ne post tuam mortem tyrannus etiam peior («peggiore») nobis contingeret». Dionysius tam facetam libertatem non punivit et aniculam dimisit incolumem.

A Siracusa una vecchietta pregava ogni giorno gli dei che Dionigi, tiranno assai crudele della città, fosse sempre incolume e vivesse a lungo. Dionigi, appresa la novità, ordinò che la vecchietta fosse condotta nella reggia e chiese il motivo delle preghiere. Ella rispose alquanto liberamente: «Un tempo in questa città regnava un tiranno crudele, dopo la sua morte un tiranno più crudele di lui occupò la rocca di Siracusa, e perciò temevo molto che la sua tirannide fosse lunga. Ma poi abbiamo avuto te che sei il più crudele e il più violento di tutti i tiranni. Così ho offerto in voto la mia vita per il tuo benessere, affinché dopo la tua morte non ci tocchi un tiranno anche peggiore». Dionigi non punì una tanto arguta franchezza e lasciò andare incolume la vecchietta.