Ritratto di Dionisio, tiranno di Siracusa

Cum in Sicilia Dionysius senior, crudelissimus ex Syracusanorum tyrannis, decessisset, milites primum et maximum natu ex iliis eius, nomine Dionysium iuniorem, sufecerunt, quia existimabant regnum irmiorem, si penes unum remansisset (“fosse rimasto”). Filius autem crudelior atque luxuriosior quam pater fuit. Nam regni initio propinquos, velut aemulos imperii et hortatores ad divisionem regni, tollere cupiebat. Itaque non solum cognatos ratrum, sed etiam ratres interfecit tyrannidemque in cives prius quam in exteros exercuit. Mox, celerrime saginatus (“ingrassato”) exquisitis epulis, in morbum incidit oculorumque valetudinem contraxit: non solem, non pulverem, non splendorem lucis tolerabat; quapropter, ne ob morbum maiestas sua contemneretur, atrocissima scelera commisit et plus crudelitatis in facinoribus suis ostendit. Nec, ut pater, carcerem servis, sed civitatem caedibus replevit; ita, quia ferocissimus apparebat, contemptior et invisior omnibus erat. Cum motum adversus Dyonisium Syracusani decrevissent, cum omni apparatu regio in Italiam profugit et ultionem vitatum Locros venit; ibi arcem occupavit et solitam saevitiam exercuit. Nam ditissimos viros aut e civitate pepulit aut interfecit, ut bona omnia invaderet. His artibus cum per sex (“sei”) annos regnavisset, conspiratione Locrensium ex urbe pulsus esset, Corinthum in exilium migravit et in deterrimum vitae genus descendit; sic vitam egit miserrimam usque ad vitae ultimos dies.

Ad Litteram – Pag.276 n.26 – Giustino

Alla morte in Sicilia di Dionisio il Vecchio, il più crudele dei tiranni siracusani, i soldati lo sostituirono con il primo e più anziano dei suoi figli, chiamato Dionisio il Giovane, stimando che il regno sarebbe stato più sicuro se fosse rimasto in potere di uno solo. Ma il figlio fu più crudele e smodato del padre. Infatti all’inizio del regno voleva sopprimere i parenti, sospettandoli come rivali nel dominio e istigatori della divisione del regno. Quindi mandò a morte non solo i consanguinei dei fratelli, ma anche i fratelli ed esercitò la tirannia a spese dei concittadini prima che a danno dei forestieri. Poi, ingrassatosi con vivande raffinate, cadde malato e contrasse un’infermità agli occhi; non tollerava il sole, nè la polvere nè alcuna luce; quindi, perché la sua maestà non fosse disprezzata per via dell’infermità, commise delitti innominabili e mostrò ancora più crudeltà nelle sue turpitudini. Nè, come il padre, riempì il carcere di schiavi, ma la città di stragi; perciò, apparendo spietatissimo, era alquanto disprezzato ed inviso a tutti. Essendosi i Siracusani fatti promotori di una rivolta contro Dionisio, riparò in Italia con tutto l’apparato regale e giunse a Locri per evitare la vendetta ; qui occupò la rocca e diede sfogo all’usuale crudeltà. Infatti esiliò o uccise i più doviziosi, per allungare le mani su tutte le ricchezze. Dopo avere regnato per sei anni con questi metodi, cacciato dalla città da una congiura dei Locresi, emigrò esule a Corinto e s’abbassò ad un miserrimo modo di vivere. Così visse da completo miserabile fino agli ultimi giorni di vita.