Un concentramento di truppe nemiche ad Alesia

Huius opera Commi, ut antea demonstravimus, fideli atque utili superioribus annis erat usus erat usus in Britannia Caesar; quibus ille pro meritis civitatem eius immunem esse iusserat, iura legesque reddiderat atque ipsi Morinos attribuerat. Tamen tanta unicersae Galliae consensio fuit libertatis vindicandae et pristinae belli laudis recuperandae, ut neque beneficiis neque amicitiae memoria moverentur, omnesque et animo et opibus in id bellum incumberent. Coactis equitum VIII milibus et peditum circiter CCL haec in Aeduorum finibus recensebantur, numerusque inibatur, praefecti constituebantur. Commio Atrebati, Viridomaro et Eporedorigi Aeduis, Vercassivellauno Arverno, consobrino Vercingetorigis, summa imperi traditur. His delecti ex civitatibus attribuuntur, quorum consilio bellum administraretur. Omnes alacres et fiduciae pleni ad Alesiam proficiscuntur, neque erat omnium quisquam qui aspcetum modo tantae multitudinis sustineri posse arbitraretur, praesertim ancipiti proelio, cum ex oppido eruptione pugnaretur, foris tantae copiae equitatus peditatusque cernerentur.

Cesare

Negli anni precedenti Cesare si era valso in Britannia, come abbiamo già detto, del servigio utile e leale di questo Commio; per questi meriti egli aveva ordinato che la sua nazione fosse esente dai tributi, le aveva restituito poteri e leggi e a lui aveva dato la sovranità sui Morini. Tuttavia fu così grande l’accordo dell’intera Gallia per riconquistare l’indipendenza e per riguadagnare l’antico onore militare, che non vennero influenzati nè dai benefici nè dal ricordo dell’amicizia, e tutti si gettarono in quella guerra con l’animo e con le forze. Dopo che erano stati radunati 8.000 cavalieri e circa 250.000 fanti, si passavano in rassegna costoro nel territorio degli Edui, e ne veniva fatto il conto, si nominavano i comandanti. Il più alto comando fu affidato all’Atrebate Commio, agli Edui Eporedorige e Viridomaro, all’Arverno Vercassivellauno, cugino di Vercingetorige. A costoro vennero assegnati uomini scelti dalle tribù, col cui consiglio si conducesse la guerra. Tutti, animosi e pieni di fiducia, partirono per Alesia, e non c’era nessuno di loro che pensasse che si potesse resistere soltanto alla vista di una così grande moltitudine, soprattutto in una battaglia su due fronti, nel momento in cui, mentre (i Romani) si difendevano da una sortita dalla città, si fossero viste fuori (dell’accampamento) tante truppe di cavalieri e fanti.