Annibale è richiamato in patria per combattere contro Publio Scipione

Ab Italia invictus, cum patriam defensum revocatus esset, bellum gessit adversus P. Scipionem, filium eius Scipionis, quem ipse primo apud Rhodanum, iterum apud Padum, tertio apud Trebiam fugaverat. Cum patriae facultates iam exhaustae essent, bellum componere cum Scipione impraesentiarum cupivit, quo valentior postea cum eo bellaret. Tradunt eum in colloquium convenisse, sed condiciones non convenisse. Post id factum paucis diebus apud Zamam cum eodem conflixit; cum pulsus esset – incredibile dictu – biduo et duabus noctibus Hadrumetum pervenit, quod abest a Zama circiter milia passuum trecenta. In hac fuga Numidae, qui simul cum eo ex acie excesserant, insidias ei paraverunt; quos non solum effugit, sed etiam ipsos oppressit. Hadrumeti reliquos e fuga collegit, novis dilectibus paucis diebus multos contraxit.

Cornelio Nepote

Essendo stato richiamato dall’Italia, invitto, per difendere la patria, fece la guerra contro Publio Scipione, figlio di quello Scipione che lui stesso aveva messo in fuga dapprima presso il Rodano, una seconda volta presso il Po, una terza volta presso il Trebbia. Essendo ormai esaurite le risorse della patria, per il momento volle fare la pace con Scipione, per combattere con lui in seguito, più forte. Tramandano che andò ad un incontro, ma non si accordarono sulle condizioni. Pochi giorni dopo tale fatto combatté con lo stesso presso Zama; essendo stato sconfitto – incredibile a dirsi – in due giorni e due notti giunse ad Adrumeto, che dista da Zama circa trecento miglia. In questa fuga i Numidi, che si erano allontanati dal campo di battaglia insieme a lui, gli tesero un’imboscata; non solo li sfuggì, ma li annientò anche. Ad Adrumeto raccolse gli altri dalla fuga, in pochi giorni ne radunò molti con nuovi arruolamenti.