Catilina esorta i suoi complici all’azione

Catilina, ut coniurationis conscios in aedibus suis vidit, in abditam (“segreta”) partem aedium duxit, ubi(“dove”)testes non erant, et hanc (“questa”, acc. sing. f.) orationem habuit: “Quoniam per tempus virtutem vestram cognovi, mihi est in animo vobiscum magnum et pulchrum facinus in hostes incipere. Consilium meum iam audivistis: miseram vitam egimus et semper agemus, quod Urbs a paucis potentibus (“pochi potenti”) regitur, quibus (“ai quali”) reges, gentes et nationes pecuniam dant.
Itaque gratia, potestas, honos et divitiae apud illos (“quelli”, “loro”) sunt, nobis reliquerunt pericula ac inopiam. Illi (“Quelli”) ab urbibus vel Asiae vel Graeciae et statuas et divitias et magnum servorum numerum Romam navibus vexerunt, nos, qui (“che”, pron. relat. nom. plur.) cives Romani sumus et per multos annos cum hostibus civitatis nostrae pugnavimus, vulgus fuimus; nos, liberi cives, servi sumus sine (“senza” + ablativo) gratia, sine potestate. Quousque tandem (“Fino a quando”) tolerabitis has (“queste”, acc. plur. f.) iniurias? Libertas, divitiae, honos in oculis vestris sunt: fortuna omnia ea (“tutte queste cose”, acc. plur. n.) vobis, si vincetis, praemia posuit”.

Ad Litteram – Esercizi 1 – Pag.99 n.10 – Sallustio

Non appena vide i complici della congiura nei suoi appartamenti, Catilina li portò in una parte segreta della casa, non c’erano testimoni e tenne questo discorso: “Dal momento che ho conosciuto per tempo il vostro valore, ho intenzione di intraprendere con voi una grande e bella impresa contro i nemici. Avete già sentito il mio piano: abbiamo condotto una vita misera e sempre la conduciamo, poiché Roma è governata da pochi potenti, ai quali i re, i popoli e le nazioni danno denaro.
Pertanto il favore, il potere, l’onore e la ricchezza sono presso di loro, a noi hanno lasciato i pericoli e la miseria. Quelli dalle città dell’Asia o della Grecia hanno portato con le navi a Roma statue, ricchezza e un gran numero di schiavi, noi, che siamo cittadini Romani e per molti anni abbiamo combattuto con i nemici della nostra città, siamo stati il popolo; noi, liberi cittadini, siamo servi senza riconoscenza, senza potere. Fino a quando sopporterete questi oltraggi? La libertà, la ricchezza, l’onore sono nei vostri occhi: la sorte ha disposto tutte queste cose per voi, se vincerete”.