I Galli e i Germani

In omni Gallia eorum hominum, qui aliquo honore sunt, genera sunt duo. Nam plebs paene servorum loco habetur et plerique premuntur aut aere alieno aut magnitudine tributorum aut iniuria potentiorum. Sed de his duobus generibus alterum est druidum, alterum equitum. Druides rebus divinis intersunt, sacrificia publica ac privata procurant, religiones interpretantur (“interpretano”). Germani neque druides habent, qui rebus divinis praesint, neque sacrificis student. Vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris constitit. Agricolturae non student; neque quisquam agri modum certum habet aut fines proprios habet.

Cesare

In tutta la Gallia due sono le classi di quegli uomini che godono di un qualche riguardo. Infatti la plebe è tenuta quasi in conto di schiavi e parecchi sono oppressi o dal debito o dall’esosità dei tributi o dal sopruso dei potenti. Ma di queste due classi una è quella dei druidi, l’altra dei cavalieri. I druidi prendono parte ai riti sacri, gestiscono i sacrifici pubblici e privati, interpretano le questioni religiose. I Germani né hanno i druidi, che presiedano ai riti sacri, né si occupano di sacrifici. Tutta la vita consiste nella caccia e negli impegni dell’attività militare. Non si dedicano all’agricoltura; nessuno ha una misura stabilita di terra o terreni propri.