I romani sconfiggono i Volsci poi sfidano i Galli

Camillus Volscorum civitatem, postquam civitas inimica bellum gesserat in Romanos per multos annos, vicit, milites delevit, urbes occupavit et triumphum egit. Q uamquam Praenestini (“Prenestini”, nom.) ines superaverant et usque ad urbis Romae portas Praeneste venerant, Romani repugnaverunt et hostes a Cincinnato ad lumen Alliam (“Allia”) victi sunt; a Romanis imperio octo (“otto”) civitates adiunctae sunt, etiam Praeneste in deditionem acceptum est. Verum dignitas ac potestas tribunorum militum non diu perseveravit: nam tribuni praesumpti erant et rursus consules electi. Dum Romae haec (“queste”) vicissitudines succedunt, etsi populus iam securus erat, tamen novum periculum civibus Romanis appropinquaverat: ex Gallica regione per Alpium fauces Galli, barbarum genus et stirps bellicosa, in Italiam descenderant. Tum Titus Quintius dictator in Gallos, qui (“che”, nom.) in Italiam venerant, missus est. Hostes longe ab urbe trans Anienem (“Aniene”) luvium consederant; ibi iuvenis senator Lucius Manlius, quoniam Gallus iuvenem provocaverat, ad certamen venit et hostem occidit; deinde, postquam torquem aureum cepit et collo suo imposuit, in perpetuum et sibi (“per sé”) et posteris Torquatum cognomen a monili accepit. Galli fugati sunt, mox per Caium Sulpicium (“Sulpicio”) dictatorem etiam victi sunt.

Ad Litteram – Esercizi 1 – Pag.127 n.35 – Eutropio

Camillo vinse la città dei Volsci, dopo che la cittadinanza nemica per molti anni aveva condotto una guerra contro i Romani, sconfisse i soldati, conquistò le città e celebrò il trionfo. Nonostante i Prenestini avessero oltrepassato i confini e fossero giunti fino alle porte della città di Roma da Preneste, i Romani si opposero e i nemici furono sconfitti da Cincinnato presso il fiume Allia; dai Romani furono annesse all’impero otto città, anche Preneste fu ricevuta nella resa. Ma la carica e il potere dei tribuni dei soldati non durò a lungo: infatti i tribuni erano stati eliminati ed erano stati nuovamente nominati i consoli. Mentre a Roma accadono queste vicissitudini, anche se il popolo era ormai sicuro, tuttavia un nuovo pericolo si era avvicinato ai cittadini Romani: dal territorio Gallico, attraverso le gole delle Alpi, i Galli, popolazione barbara e stirpe bellicosa, erano scesi in Italia. Allora il dittatore Tito Quinzio fu mandato contro i Galli che erano giunti in Italia. I nemici si erano stanziati lontano dalla città, al di là del fiume Aniene; lì il giovane senatore Lucio Manlio, poiché un Gallo aveva provocato il giovane, giunse allo scontro e uccise il nemico; poi, dopo che prese la collana d’oro e la mise al suo collo, ricevette per sempre, per sé e per i posteri, il soprannome di Torquato dalla collana. I Galli furono messi in fuga, subito dopo anche sbaragliati dal dittatore Caio Sulpicio.