Mentre Cesare e Crasso combattono all’estero, a Roma si prepara il dramma della guerra civile

Iulius Caesar cum L. Bibulo consul nominatus est. Decreta est illi Gallia et Illiricum cum decem (“dieci”) legionibus. Ille primus vicit Helvetios, nunc appellatos Sequanos, deinde, oppugnantibus hostibus, victoriis et bellis gravibus usque ad Oceanum Britannicum processit. Domuit fere omnem Galliam, vastam regionem inter Alpes, lumen Rhodanum, Rhenum et Oceanum. Britannis bellum duxit (illis ante ne nomen quidem Romanorum cognitum erat), illosque victos stipendiarios fecit. Germanos trans Rhenum pugnans immanibus proeliis vicit. Caesare multa bella gerente et multos successus appetente, Romanis clades fuerunt solum tres (“tre”): una (“una”) apud Arvernos, duae (“due”) in Germania, ubi legati Romani Titurius et Aurunculeius per insidias caesi sunt. Illis temporibus Crassus, collega Pompei Magni in consulatu secundo, contra Parthos missus est: apud Carras etiam contra omen et auspicia dimicans, postremo victus cum ilio, claro et praestanti iuvene, interfectus est. Has res gestas his ducibus in nationibus barbaris facientibus, Romae bellum civile parabatur: propter istud lacrimabile bellum, praeter calamitates in omni proelio accidentes, etiam populi Romani fortuna mutata est. Caesare ex Gallia revertente et alterum consulatum poscente, Pompeius exercituum dimissionem et ad urbem militum sine armis reditum iussit. Propter hanc iniuriam Caesar ab Arimino, ubi milites congregatos habebat, adversum patriam cum exercitu venit. Illo armis urbem occupante, Pompeius cum consulibus, senatu et universa nobilitate ex urbe fugiebat, in Graeciam perveniebat et ibi in Caesarem bellum paraturus erat.

Ad Litteram – Esercizi 1 – Pag.188 n.4 – Eutropio

Giulio Cesare fu nominato console con Lucio Bibulo. Gli fu assegnata la Gallia e l’Illirico con dieci legioni. Egli prima soggiogò gli Elvezi, ora chiamati Sequani, poi, poiché i nemici si opponevano, con vittorie e dure guerre avanzò fino all’Oceano Britannico. Domò quasi tutta la Gallia, un vasto territorio tra le Alpi, il fiume Rodano, il Reno e l’Oceano. Portò la guerra ai Britanni (a quelli in precedenza neppure il nome dei Romani era noto), e, dopo averli sconfitti, li rese mercenari. Combattendo in spietate battaglie vinse i Germani al di là del Reno. Mentre Cesare combatteva molte guerre e desiderava molti successi, i Romani ebbero solo tre sconfitte: una presso gli Arverni, due in Germania, dove i luogotenenti Romani Titurio e Aurunculeio furono uccisi in un’imboscata. A quei tempi Crasso, collega di Pompeo Magno nel secondo consolato, fu mandato contro i Parti: combattendo presso Carre anche contro l’augurio e gli auspici, alla fine, sconfitto assieme al figlio, nobile e prestante giovane, fu ucciso. Mentre questi comandanti compivano queste imprese nelle nazioni barbare, a Roma si preparava la guerra civile: a causa di questa funesta guerra, oltre alle disgrazie che accadevano in ogni combattimento, fu mutata anche la sorte del popolo Romano. Poiché Cesare tornava dalla Gallia ed esigeva un secondo consolato, Pompeo ordinò il congedo degli eserciti e il ritorno in città dei soldati senza le armi. Per questo affronto Cesare andò da Rimini, dove aveva i soldati radunati, verso la patria con l’esercito. Poiché egli occupava la città con armi, Pompeo assieme ai consoli, al senato e a tutta la nobiltà fuggiva da Roma, giungeva in Grecia e lì si accingeva a preparare la guerra contro Cesare.